CVA of herseninfarct: vermoeidheid, emoties, herstel

Bij een herseninfarct, ook wel een CVA genoemd, is er een bloedpropje terecht gekomen in de hersenen. Dit bloedpropje blokkeert een bloedbaan, een bloedvaatje, waardoor een gedeelte van de hersenen tijdelijk minder of geen zuurstof krijgt. Door dit zuurstofgebrek raakt een deel van de hersenen meer of minder ernstig beschadigd. Wat zijn de oorzaken, wat zijn mogelijke beschadigingen, hoe voorkomt men herhaling en hoe kan er worden gerevalideerd?

Een herseninfarct of CVA: wat een schrik!

Het zal u maar overkomen... U blijkt een herseninfarct te hebben gehad! Vaak gebeurt dit geheel onaangekondigd. U bent vreselijk geschrokken, zelfs als de schade niet zo groot is. Die schrik is goed te begrijpen: er is iets gebeurt in uw hersenen. Een deel van uw lichaam dat zeer essentieel is, een deel van uw lichaam waar u geen zicht op heeft. Een ziekte die gelukkig lang niet iedereen overkomt en meestal alleen 'ouderen'. Maar ook niet oudere mensen kan het overkomen.

Symptomen van een CVA?

Hoe weet u of u een (licht) herseninfarct hebt gehad. Er zijn een aantal kenmerken waar u op kunt letten, die kortweg wel worden omschreven als Plat: P-L-A-T.

• Praten: u heeft moeite met praten
• Lachen: u kunt niet (goed) lachen
• Armen opheffen: u kunt uw armen niet goed omhoog doen
• Tong: U kunt uw tong niet (goed) uitsteken.

Een ander algemeen kenmerk van een herseninfarct kan zijn dat uw gezicht meer of minder 'scheef' is: een van uw mondhoeken hangt wat naar beneden in vergelijking met uw andere mondhoek.

Als u een ernstig herseninfarct hebt gehad, kan het zijn dat u meer of minder moeite heeft met bewegen, zien, taal en zelfs met het begrijpen van wat er om u heen gebeurt.

Diagnostisering van een herseninfarct in het ziekenhuis
In een ziekenhuis kan een specialist, een neuroloog, vast stellen of u daadwerkelijk een CVA heeft gehad.
Hij zal daarvoor kijken naar:

• uw gezicht: is dit asymmetrisch(er)? Hangt een van uw beide mondhoeken scheef?
• uw hart, m.b.v. een hartfilmpje
• uw halsslagaderen: m.b.v. beeldvormende technieken
• uw hersenen: m.b.v. een hersenscan

Ook zal degene die de intake doet vragen aan u stellen.
Enerzijds om informatie van u te krijgen, anderzijds om te kunnen zien hoe u functioneert.

Een hersenbeschadiging: oorzaken

Bij een CVA (Cerebro Vascular Accident) heeft een bloedpropje kortere of langere tijd een bloedvat in uw hersenen geblokkeerd.
Daardoor is dat deel van de hersenen tijdelijk minder goed of niet doorbloed geweest en van minder of geen zuurstof voorzien. Geen goede doorbloeding betekent, niet voldoende zuurstof en dat betekent weer: een beschadiging van een kleiner of groter gedeelte van uw hersenen. Wat zijn de oorzaken van een CVA? Waar komt dat bloedpropje vandaan?

Concrete oorzaken van een hersenbeschadiging
De oorzaak van een CVA is een bloedpropje, zoals gezegd. Maar hoe komt dat bloedpropje in uw bloed?
Hoewel de oorzaak niet altijd achterhaald kan worden, zijn er verschillende oorzaken denkbaar:

• Meer of minder dichtgeslibde halsaderen (vroeger ook wel aderverkalking genoemd)
• Een verstoring in de bloedcirculatie van uw hart
• Een verstoring in het stollingsevenwicht van uw bloed

Afhankelijk van wat er wel of niet gevonden wordt kan (later) nader onderzoek van bijvoorbeeld uw hart nodig zijn.

Herseninfarct en schade

De schade die u oploopt ten gevolge van een CVA kan meer of minder ingrijpend zijn. De schade kan divers zijn, bijvoorbeeld:

• belemmeringen in het bewegen
• beschadiging van uw spraak
• schade aan uw begrip
• veranderingen in uw karakter
• beschadiging van uw energie

CVA: revalidatie en herstel

Nadat u een herseninfarct hebt gehad, gaat er een periode van herstellen en revalideren in.
Uw hersenen zullen deels voor een spontaan herstel zorgen. Daarnaast kunt u door oefening, uw hersenen weer aanleren om bepaalde taken te verrichten. Hoe u kunt herstellen en hoelang dat kan duren, hangt uiteraard af van:

• de mate van beschadiging
• de (lichaams)functies die beschadigd zijn
• uw persoonlijke mogelijkheden

Herseninfarct en medicatie

De eerste stap op weg naar herstel en het voorkomen van een herhaling van een CVA, is meestal medicatie. Te denken valt aan:

• bloedverdunners
• vaatverwijders
• cholesterolverlagers

Allereerst zal u vermoedelijk een medicijn worden voorgeschreven dat helpt om het bloedpropje in uw hersenen op te lossen. Dit is een bloedverdunner. Het is meestal een 'aspirine-achtig' medicijn. Bijvoorbeeld: Acetylsalicylzuur of Ascal.
Vaak wordt deze bloedverdunner gegeven in combinatie met een vaatverwijder: een medicijn dat uw bloedvaten iets verwijdt. Een mogelijk medicijn hiervoor is Persantin. Ook kan het zijn dat u, al of niet preventief, een cholesterolverlager krijgt voorgeschreven, bijvoorbeeld Simvastatine. Het kan nodig zijn door de combinatie en de dosis van de medicijnen dat een specialist of de apotheek nog een maagbeschermer voorschrijft of aanraadt. Bijvoorbeeld: Omeprazol.

CVA en revalidatie

Welke revalidatie nodig is, hangt af van welke beperkingen u (tijdelijk) hebt opgelopen.
Mogelijke disciplines die u kunnen ondersteunen bij het herstel zijn:

• fysiotherapie (weer leren lopen bijv.)
• ergotherapie (hulpmiddelen en aanpassingen uitzoeken en leren gebruiken)
• psychologie (omgaan met veranderde mogelijkheden en emoties)
• logopedie (uw spraak verbeteren)

Herseninfarct en vermoeidheid

Een lastig gevolg van een CVA is de bijkomende vermoeidheid die uiteraard in ernst en duur kan variëren. Moe zijn is een lastig gevolg omdat:

• vermoeidheid onzichtbaar is
• moeheid een niet specifieke klacht is
• de mate van moe zijn moeilijk is aan te geven
• vermoeidheid niet gemakkelijk te revalideren valt
• het een minder goed erkende klacht is

Toch valt ook aan de vaak bijbehorende vermoeidheid wel een en ander te doen. Is het niet via de officiële revalidatie dan toch wel via alternatieve routes. Te denken valt aan: massage, acupunctuur, ontspanningsoefeningen en conditietraining.

Herseninfarct en emoties

Ook als uw karakter, uw persoonlijkheid en uw emotionele leven geen structurele beschadiging heeft opgelopen door een CVA, kunnen het gehad hebben van een herseninfarct en het (al of niet tijdelijk) oplopen van beperkingen, de nodige moeilijke emoties veroorzaken. De al genoemde schrik, gevoelens van onveiligheid, boosheid, verdriet over onbegrip of moeten opgeven van verworvenheden, moeite met het (moeten) accepteren van die afgrijselijke vermoeidheid... U kunt er allemaal last van krijgen / hebben na een herseninfarct. Begrip voor uzelf, begrip van omstanders en eventuele psychologische hulp zijn dan vaak gewenst.

Preventie en CVA: voorkomen is beter dan genezen...

En u zult kost wat het kost willen voorkomen dat u een 2e herseninfarct overkomt. Gelukkig kunt u daar zelf het een en ander aan doen, zoals:

• uw medicijnen, zo nodig en in overleg, (blijven) slikken
• zorgen voor een gezond hart door:
• voldoende bewegen
• gezond eten
• niet roken
• weinig alcohol drinken
• stress beperken

In de hoop dat u dit nooit (meer) overkomt...